Spisanie biografii bp. Bernarda Tissiera de Mallerais wymaga odtworzenia, przynajmniej w kilku akapitach, całej historii Bractwa Kapłańskiego św. Piusa X, której zarówno aktywnym uczestnikiem, jak i uprzywilejowanym świadkiem był on od samego początku. Mamy wobec niego wielki dług wdzięczności za przekazanie – w znakomitej biografii abp. Lefebvre’a oraz w trakcie niezliczonych konferencji dla seminarzystów, kapłanów i wiernych – swojej wiedzy na temat naszego czcigodnego Założyciela oraz za zaszczepienie w nas czci dla niego i jego dzieła – wyrazu jego gorącej miłości do Kościoła katolickiego, wiary świętej, Najświętszej Ofiary Mszy, kapłaństwa i Chrystusa Króla.
Jest to również okazja do przybliżenia sylwetki tego wysokiego i szczupłego biskupa, który mógł być postrzegany jako nieśmiały, lecz którego niestrudzona gorliwość o zbawienie dusz prowadziła wielokrotnie na pięć kontynentów objętych posługą Bractwa. Nasze kroniki zawierają relacje z jego podróży z jednego kontynentu na drugi, które – podobnie jak inni nasi biskupi – odbywał nieustannie od czasu swej konsekracji, aby udzielać sakramentu bierzmowania oraz święceń kapłańskich.
Początki Bractwa
Bernard Tissier de Mallerais urodził się 14 września 1945 r. w Sallanches (Górna Sabaudia) i ukończył edukację z tytułem magistra biologii. Przez wiele lat był zaangażowany w skauting, a kiedy w 1969 r. dom Guillou został kapelanem grupy tradycyjnych skautów, znajdujemy go u jego boku, wraz z seminarzystą z Rzymu Janem Iwonem (Jean-Yves) Cottardem. W październiku 1969 r. Bernard dołączył do abp. Marcelego Lefebvre’a we Fryburgu i pomagał w założeniu Bractwa św. Piusa X.
Po raz pierwszy odwiedził abp. Lefebvre’a w 1967 r., w obszernym biurze przełożonego generalnego Zgromadzenia Ducha Świętego, mieszczącym się w Paryżu przy rue Lhomond. Podczas tej wizyty towarzyszył mu ks. Łukasz (Luc) Lefèvre. Po opuszczeniu biura już wiedział, że znalazł kierownika duchowego na całe swoje dalsze życie. Dwa lata później, 13 października 1969 r., wysiadł z pociągu na stacji we Fryburgu i spotkał Pawła (Paul) Aulagniera oraz Piotra (Pierre) Piqué, którzy również zmierzali pod numer 106 przy Route de Marly, gdzie Arcybiskup czekał na pierwszych kandydatów do kapłaństwa. W październiku było ich w sumie dziewięciu, jednak do wiosny 1970 r. pozostało jedynie czterech!
Na początku listopada 1970 r. młody Tissier de Mallerais był wśród seminarzystów, którzy ujrzeli promiennie uśmiechniętego abp. Lefebvre’a powracającego z rezydencji biskupów we Fryburgu po uzyskaniu od bp. Franciszka (François) Charrière’a kanoniczego dokumentu dającego początek Bractwu Kapłańskiemu św. Piusa X. Seminarzyści przekazywali sobie dokument z rąk do rąk, czytając go i oglądając podpis oraz pieczęć biskupa.
„Pamiętam dobrze, jak w przeddzień pierwszej niedzieli Adwentu w 1969 r., dwa miesiące po tym, jak wstąpiłem do seminarium abp. Lefebvre’a we Fryburgu w Szwajcarii, Jego Ekscelencja zwołał nas, swych pierwszych dziewięciu seminarzystów, na specjalną konferencję duchową – i powiedział nam z powagą: «Od jutra we wszystkich parafiach Fryburga, w całej Szwajcarii, Francji i innych krajach, ma się odprawiać nową Mszę, wprowadzoną przez papieża Pawła VI… Co robimy?» Po chwili milczenia, cichym, niemal nieśmiałym głosem, dodał: «Pozostaniemy przy starej Mszy, prawda?». Tymi wiekopomnymi słowami abp Lefebvre ocalił Najświętszą Ofiarę Mszy!”
Heroiczne lata
Jako młody seminarzysta Bernard Tissier de Mallerais spędził w Ecône heroiczny rok 1971/1972. Mieszkało tam wtedy 24 seminarzystów, a dom był zbyt mały, aby wszystkich pomieścić. Niektórzy musieli sypiać w magazynie znajdującej się obok seminarium elektrowni, której dyrektorem był Gwidon (Guy) Fellay. Młody Bernard Tissier był jednym ze szczęśliwców, którzy zamieszkiwali to pomieszczenie, nazywane „kawalerką”.
Początkowo wyposażenie seminarium było bardzo skromne, z refektarzem i pralką w starej piwnicy na beczki z winem! Jednak już 22 marca 1972 r. seminarzyści mogli się przeprowadzić do zupełnie nowych pokoi w budynku Seminarium św. Piusa X.
14 września 1974 r., jeszcze jako subdiakon, Bernard Tissier de Mallerais został mianowany przez abp. Lefebvre’a sekretarzem generalnym Bractwa. Stanowisko to piastował do 1979 r.
Pierwsze próby
11 listopada 1974 r. nad seminarium rozpętała się burza spowodowana nagłym przybyciem dwóch wizytatorów apostolskich, którzy na polecenie Ojca Świętego mieli przeprowadzić inspekcję. Wyjechali bez przedstawienia abp. Lefebvre’owi żadnego sprawozdania z wizytacji. Bp Tissier przedstawia następstwa tej wizyty w sposób następujący: „Arcybiskup Lefebvre 16 listopada wyjechał do Rzymu. Pięć dni później, udając się do jednej z kongregacji, które miał w planie odwiedzić, został zagadnięty przez pewnego szwajcarskiego gwardzistę, który aż do tej pory pozostawał niewzruszony. «Ekscelencjo, zapytał, Ksiądz Arcybiskup spodziewa się jeszcze czegoś dobrego ze strony tych ludzi?». Zaskoczony Arcybiskup nie odpowiedział. Przypomniał sobie jednak wizytację kanoniczną i doszedł do wniosku, że nie może już liczyć na żadne wsparcie ze strony rzymskich kongregacji. Po powrocie do Albano – «w przypływie wzburzenia», jak napisze później – nakreślił swoje stanowisko, które 2 grudnia przedstawił wspólnocie Ecône”1Bernard Tissier de Mallerais, Marcel Lefebvre. Życie, Wydawnictwo Dębogóra, Dębogóra 2010, s. 536..
6 maja 1975 r. bp Mamie wycofał aprobatę udzieloną przez bp. Charrière’a. Niebawem przeciwko Ecône rozpętano kampanię prasową i zaczęto używać różnych metod zastraszania. Dwóch młodych mężczyzn włamało się nawet do seminarium i wtargnęło do sypialni jednego z seminarzystów. Krzyk tego kleryka obudził jego sąsiada, Bernarda Tissiera de Mallerais, który natychmiast przybył na pomoc, ścigając napastników aż na krużganek, skąd udało się im uciec. Proszę sobie wyobrazić tę niesamowitą scenę!
Kampania prasowa znalazła jednak oddźwięk w kurii diecezji Sion. Ks. Epiney, proboszcz z Riddes, otrzymał polecenie odprawiania nowej Mszy. Odmówił – i musiał opuścić swój kościół. W niedzielę 22 czerwca 1975 r. Bernard Tissier de Mallerais znalazł się wśród 20 seminarzystów obecnych podczas wieczornej adoracji Najświętszego Sakramentu w Riddes, gdzie ks. Epiney – wyrzucony ze swego kościoła za wierność tradycyjnej Mszy – modlił się po raz ostatni, przed przeniesieniem Najświętszego Sakramentu ze starego kościoła do kaplicy na plebanii.
29 czerwca tego samego roku – wraz z Piotrem (Pierre) Blinem i Donaldem Sanbornem – Bernard Tissier de Mallerais otrzymał święcenia kapłańskie. Na początku nowego roku akademickiego, we wrześniu 1975 r., został wykładowcą apologetyki, zastępując na tym stanowisku ks. de La Presle’a.
Rok później, 29 czerwca 1976 r., podczas pierwszej z ceremonii święceń organizowanych pod wielkim namiotem zastępującym katedrę, poruszyły go do głębi słowa Arcybiskupa: „Jeśli jednak, w sposób całkowicie obiektywny, zastanowimy się nad prawdziwymi motywami ludzi proszących nas, abyśmy nie udzielali tych święceń, dojdziemy do wniosku, iż czynią to dlatego, że wyświęcamy tych kapłanów po to, aby mogli oni odprawiać Mszę wszech czasów. […] Potwierdza to również fakt, iż w trakcie ostatnich trzech tygodni sześciokrotnie proszono mnie o przywrócenie normalnych relacji z Rzymem – żebym ja, okazując naszą akceptację nowego rytu, odprawił nową Mszę. Posunięto się nawet do przysłania kogoś, kto zaoferował się koncelebrować ze mną nowy ryt, abym zamanifestował w ten sposób, że akceptuję nową liturgię. Powiedział mi on, że dzięki temu nasze stosunki z Rzymem zostaną naprawione. […] Jest więc całkowicie jasne i oczywiste, że istotą kontrowersji pomiędzy Ecône oraz Rzymem jest kwestia Mszy”. Było to pierwsze kazanie wygłoszone w okresie znanym później jako „gorące lato”, zakończonym nałożeniem na abp. Lefebvre’a suspensy a divinis.
Pod koniec wiosny 1977 r. seminarium stanęło w obliczu kolejnej próby. Abp Lefebvre poprosił o jego opuszczenie trzech wykładowców. Decyzja ta doprowadziła do odejścia również trzech innych, w tym rektora – kanonika Bertholda. Jednak Ecône działało dalej! W nowym roku akademickim, we wrześniu 1978 r., ks. Tissier de Mallerais został awansowany z wykładowcy na rektora; pełnił to stanowisko do 1983 r. Do jego obowiązków należała między innymi współpraca z innymi seminariami w celu zapewnienia jedności programu studiów, zgodności między nauczaniem różnych wykładowców, wymiana studentów między seminariami oraz kontakty z domem w Albano2W Albano nieopodal Rzymu znajdował dom włoskiego dystryktu FSSPX, który przez kilka lat uzupełniał formację seminarzystów, umożliwiając im poznanie Wiecznego Miasta i przyswojenie sobie rzymskiego ducha..
Konsekracje
W 1983 r. ks. Tissier został mianowany kapelanem sióstr z Saint-Michel-en-Brenne. W kolejnym roku został ponownie sekretarzem generalnym Bractwa, wówczas z siedzibą w Rickenbach (Szwajcaria), równocześnie pełniąc, do 1992 r., dość regularnie posługę w Colmar (Francja).
Mniej więcej w kwietniu 1987 r. abp Lefebvre poprosił ks. Tissiera, aby do niego przyjechał. „Wezwał mnie z Rickenbach do Ecône. W swym biurze powiedział mi, czego ode mnie oczekuje. Odpowiedziałem: «Ekscelencjo, popełniłem w moim życiu wiele błędów; nie czuję się zdolny do pełnienia posługi biskupa!». Wówczas on odpowiedział: «Ja również popełniałem błędy!». Odpowiedź ta bardzo mnie uspokoiła i powiedziałem sobie: «Z pewnością dobrze to przemyślał. Wie, co musi zrobić, o wiele lepiej niż ja. Dokonał wyboru. Ja muszę jedynie go zaakceptować». Oczywiście pomyślałem o ekskomunice, jaką bym zaciągnął – choć nie wierzyłem, aby była ona ważna. Jednak, z socjologicznego punktu widzenia, oznaczało to niesławę, z którą musiałem się zmierzyć. Ale, dzięki łasce Bożej, przyjąłem to brzemię. Powiedziałem sobie, podobnie jak jeden z mych współbraci w kapłaństwie: «Arcybiskup ma przywilej podejmowania decyzji, ja mam przywilej podążania za nim»”.
Następnie, 29 sierpnia 1987 r., abp Lefebvre skierował do czterech kapłanów Bractwa, w tym ks. Tissiera de Mallerais, swój słynny list dotyczący ich konsekracji biskupich. „Drodzy przyjaciele […] Prosimy Was tym listem, abyście zgodzili się przyjąć łaskę godności biskupiej, jakiej udzielaliśmy już innym kapłanom, jednakże w innych okolicznościach. […] Zaklinamy Was, byście pozostali do końca wierni Stolicy Apostolskiej i Kościołowi rzymskiemu, Mater et Magistra wszystkich Kościołów, i to wierni w integralnej wierze katolickiej, która wyraża się w wyznaniach wiary i Katechizmie Soboru Trydenckiego, a także trwali w zgodzie z tym, czego was nauczono w seminarium. Pozostańcie wierni przekazowi wiary, na jakim wspiera się królestwo naszego Pana”3Aby Kościół trwał, Te Deum, Warszawa 2011, s. 205..
W kolejnym roku w Rzymie miały miejsce rozmowy. Arcybiskup wyznaczył do dyskusji teologa, ks. Bernarda Tissiera de Mallerais, oraz kanonistę, ks. Patryka (Patrice) Laroche’a. Podczas tych rozmów posunął się tak daleko, jak tylko było to możliwe, czyniąc różne ustępstwa. Podpisał protokół przedstawiony mu 5 maja 1988 r., jednak następnego dnia – wobec ewidentnego zwodzenia przez Rzym – wycofał swój podpis. Ostatecznie, nie bacząc na konsekwencje, konsekrował biskupów w ramach słynnej „Operacji Przetrwanie”. Właśnie w ten sposób ks. Tissier de Mallerais został Jego Ekscelencją biskupem Bernardem Tissierem de Mallerais, obok biskupa Ryszarda (Richard) Williamsona, biskupa Alfonsa de Galarreta i biskupa Bernarda Fellaya.
Posługa biskupa pomocniczego Bractwa
Od tego momentu nasi biskupi, w tym bp Tissier de Mallerais, poświęcili się całkowicie swej nowej misji, której głównym celem – określonym przez Arcybiskupa w liście do przyszłych biskupów – było „zapewnienie łaski sakramentu bierzmowania dzieciom i tym dorosłym, którzy tego od Was zażądają”4Ibidem., a także oczywiście udzielanie niższych i wyższych święceń kapłańskich.
Nie sposób tu odtworzyć wszystkich peregrynacji bp. Tissiera de Mallerais po całym świecie. Wspomnimy jedynie o kilku wyróżniających się oraz szczególnie ważnych dla szwajcarskiego dystryktu FSSPX.
W Wielki Czwartek 1989 r. Jego Ekscelencja mógł odprawić pierwszą Mszę krzyżma świętego w historii seminarium w Zaitzkofen.
13 października 1990 r. konsekrował pierwszą świątynię wzniesioną przez Bractwo w Szwajcarii: kościół pw. Ducha Świętego w Delémont. Całe seminarium z Écône przybyło wówczas, aby uświetnić tę ceremonię.
Gdy kilka miesięcy później nasz czcigodny Założyciel odszedł do Pana, Jego Ekscelencja miał zaszczyt odprawić 2 kwietnia 1991 r. pontyfikalną Mszę żałobną. Eulogię wygłosił ówczesny przełożony generalny FSSPX, ks. Franciszek (Franz) Schmidberger.
3 kwietnia Rada Generalna Bractwa postanowiła powołać – zgodnie z sugestią abp. Lefebvre’a – komisję kanoniczną, a stanowisko jej przewodniczącego powierzyć bp. Tissierowi de Mallerais.
28 lipca 1991 r., po śmierci bp. Antoniego (Antônio) de Castro Mayera, był on głównym konsekratorem bp. Licyniusza (Licino) Rangela, następcy bp. de Castro Mayera na stanowisku przełożonego Bractwa Kapłańskiego św. Jana Marii Vianneya w diecezji Campos (Brazylia).
Bp Tissier de Mallerais był sekretarzem generalnym Bractwa do 1996 r. Wtedy właśnie został poproszony o opracowanie biografii naszego Założyciela, abp. Lefebvre’a. Długie i dociekliwe badania prowadziły go śladami tego wielkiego misjonarza, a owocem jego pracy jest wydana w 2002 r. wspaniała książka zatytułowana Marcel Lefebvre: une vie, która dwa lata później ukazała się również w języku angielskim pod tytułem Marcel Lefebvre: The Biography (jej polska wersja – nosząca tytuł Marcel Lefebvre. Życie – została wydana w 2010 r. przez wydawnictwo Dębogóra, a niedawno wznowiona przez wydawnictwo Te Deum).
To pod jego kierownictwem odbył się w Lourdes w dniach 14–18 sierpnia 1996 r. pierwszy Kongres Maryjny zorganizowany przez Bractwo. W tym samym roku ks. Arnold (Arnaud) Sélégny zastąpił bp. Tissiera na stanowisku sekretarza generalnego. Jego Ekscelencja pozostał jednak w Menzingen, gdzie mógł poświęcić więcej czasu swej posłudze biskupa pomocniczego FSSPX.
W 2000 r. opuścił Menzingen i zamieszkał w stanowiącym serce Bractwa seminarium w Ecône – ku wielkiej radości wszystkich, a zwłaszcza seminarzystów, którym – podczas licznych konferencji duchowych – przekazał całą swoją wiedzę na temat abp. Lefebvre’a oraz Bractwa.
W sobotę 2 października 2004 r., ponownie w asyście seminarzystów z Ecône i w obecności ponad 600 wiernych, Jego Ekscelencja konsekrował kościół w Wil. W tym samym roku pobłogosławił również kamień węgielny pod budowę kościoła w Oberriet, mającego zastąpić byłą kaplicę tamtejszego przeoratu, która stała się zbyt mała.
W 2012 r. przeniósł się do przeoratu Matki Bożej Niepokalanej w Chicago. Bliskość portu lotniczego sprawiała, że stanowił on idealną bazę wypadową dla jego podróży apostolskich i misyjnych.
Później, we wrześniu 2015 r., wykorzystał swój pobyt w seminarium w La Reja (Argentyna), aby rozpocząć serię konferencji na temat powstania Bractwa, pragnąc zaznajomić młodsze pokolenie z duchem abp. Lefebvre’a oraz jego dziełem. To samo uczynił później w październiku w seminarium w Zaitzkofen, umożliwiając seminarzystom odkrycie, jak Opatrzność w widoczny sposób kierowała wydarzeniami i błogosławiła Bractwu. Ta seria konferencji została także wygłoszona w 2017 r. w nowym seminarium FSSPX w Dillwyn, ku wielkiej radości tamtejszej wspólnoty.
W marcu 2019 r. bp Tissier de Mallerais zamieszkał w seminarium w Dillwyn, by w kolejnym roku powrócić do Szwajcarii i Ecône.
W grudniu 2020 r., kiedy rozeszła się wieść, że zaraził się COVID-19, poważnie obawiano się o jego życie. Jednakże, choć br. Gabriel nie przeżył infekcji wirusem, rekonwalescencja bp. Tissiera przebiegała bardzo szybko – do tego stopnia, że 22 grudnia mógł poprowadzić w Ecône pogrzeb br. Gabriela, dokładnie 46 lat od dnia, w którym ten przybył w to miejsce po raz pierwszy.
W ostatnim okresie swego życia bp Tissier de Mallerais był wyraźnie osłabiony, co wywoływało nawet zaniepokojenie wiernych, zwłaszcza kiedy stracił równowagę podczas odprawiania Mszy św. W końcu, 28 września 2024 r., w dniu wyznaczonym przez Opatrzność, pod odmówieniu porannej modlitwy Anioł Pański w kaplicy seminaryjnej Jego Ekscelencja spadł ze schodów w drodze do oratorium, gdzie miał odprawić swoją codzienną Mszę. Doznał pęknięcia czaszki, któremu towarzyszył krwotok wewnętrzny; przed zabraniem go do szpitala otrzymał sakrament ostatniego namaszczenia. Po kilku dniach pozostawania w stanie śpiączki, wieczorem 8 października oddał duszę swemu Stwórcy i Zbawicielowi. W ostatnich chwilach życia towarzyszyli mu rektor seminarium, kilku kleryków oraz brat.
Requiescat in pace!
Autorem noty biograficznej jest ks. Filip (Philippe) Lovey FSSPX.
Publikacje autorstwa bp. Bernarda Tissiera de Mallerais
- 2002: Marcel Lefebvre: une vie (wyd. polskie Marcel Lefebvre. Życie, Dębogóra, 2010)
- 2012: L’étrange théologie de Benoît XVI. Herméneutique de continuité ou rupture (wyd. polskie Portret filozoficzny Josepha Ratzingera, DeReggio, 2018)
- 2022: Marcel Lefebvre, raconté par ses proches. Une vie dialoguée pour les jeunes
- 2021: The Rest of the Story (Angelus Press)
oraz liczne artykuły, konferencje i wywiady udzielane różnym periodykom i czasopismom.
Źródło
Zobacz też
Artykuły w serwisie WTK o bp. Bernardzie Tissierze de Mallerais.
Przypisy
- 1Bernard Tissier de Mallerais, Marcel Lefebvre. Życie, Wydawnictwo Dębogóra, Dębogóra 2010, s. 536.
- 2W Albano nieopodal Rzymu znajdował dom włoskiego dystryktu FSSPX, który przez kilka lat uzupełniał formację seminarzystów, umożliwiając im poznanie Wiecznego Miasta i przyswojenie sobie rzymskiego ducha.
- 3Aby Kościół trwał, Te Deum, Warszawa 2011, s. 205.
- 4Ibidem.